លោក ហារី ទ្រូម៉ាន់ ប្រធានាធិបតីទី ៣៣ របស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកទ្បើងថា «អ្នកមិនអាចក្លាយទៅជាអ្នកមានដោយសារតែកិច្ចការនយោបាយបានទេ លុះត្រាតែអ្នកគឺជាមនុស្សទុច្ចរិត»។ គោលដៅនោះគឺដើម្បីប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិ។
វាគឺជារឿងថោកទាបបំផុតដែលអ្នកនយោបាយរូបណាមានចិត្តចង់យកនយោបាយធ្វើជាមធ្យោបាយស្វែងរកលោកធម៌គឺលាភ យស សរសើរ និងសុខ។ នៅពេលដែលយើងនិយាយពីរឿងនយោបាយយើងអត់និយាយពីរឿងចង់ធ្វើ ឬមិនចង់ធ្វើ ចូលចិត្ដ ឬមិនចូលចិត្ដនយោបាយនោះទេ ប៉ុន្ដែរឿងនយោបាយគឺជាកាតព្វកិច្ចដែលពលរដ្ឋក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យត្រូវតែចូលរួមធ្វើតែម្ដង។
ក្នុងស្ថានភាពបច្ចុប្បន្ននៃប្រទេសយើងដែលកំពុងកសាងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ ការចូលរួមធ្វើនយោបាយគឺជាកាតព្វកិច្ចរបស់ពលរដ្ឋទាំងអស់គ្នា។ នរណាដែលគិតថា នយោបាយគឺជាកិច្ចការផ្តាច់មុខរបស់អ្នកនយោបាយទុកឲ្យតែអ្នកនយោបាយធ្វើ ឯពលរដ្ឋមិនបាច់គិតរឿងនយោបាយទេគិតតែរឿងធ្វើការរកស៊ី ជននោះមិនសមជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យនោះទេ។ ពលរដ្ឋខ្មែររវល់គិតតែប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។
តើអ្នកដឹងទេថា ផលរួមនៃផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនមិនមែនជាផលប្រយោជន៍ជាតិឡើយ ប៉ុន្តែផលប្រយោជន៍ជាតិច្បាស់ណាស់គឺជាផលប្រយោជន៍របស់ពួកយើងទាំងអស់គ្នា។
ជាអកុសល សព្វថ្ងៃនេះពលរដ្ឋត្រូវបានអ្នកនយោបាយទុច្ចរិតប្រាប់ថា បោះឆ្នោតឲ្យគេទៅចាំគេធ្វើប្រជាធិបតេយ្យជូន។ នេះជាការបន្លប់ពលរដ្ឋធ្វើឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរដែលអសកម្មស្រាប់កាន់តែអសកម្ម និងស្ពឹកស្រពន់ក្នុងការបំពេញកាតព្វកិច្ចក្នុងនាមខ្លួនជាម្ចាស់ប្រទេស។ ពលរដ្ឋខ្មែរដែលនិយមធ្វើបុណ្យទានទាំងឡាយគប្បីដឹងរឿងមួយដែលទាក់ទងនឹងនយោបាយថា ក្នុងចំណោមការធ្វើបុណ្យទាំងអស់គ្មានការធ្វើបុណ្យណាប្រសើរថ្លៃថ្លាជាងការធ្វើនយោបាយដែលផ្ដើមចេញពីដួងចិត្តសង្គ្រោះពលរដ្ឋទាំងអស់ឡើយ។ គ្មានការធ្វើបុណ្យណាដែលប្រសើរថ្លៃថ្លាជាងការធ្វើបុណ្យជួយជាតិឡើយ។
ពេលអ្នកធ្វើរោងបុណ្យដាក់ទាន មានមនុស្សតែប៉ុន្មានរយពាន់នាក់បានហូបឆ្អែតមួយ ឬពីរពេល ប៉ុន្ដែការធ្វើនយោបាយជួយជាតិដោយបេះដូងបរិសុទ្ធវិញអាចជួយសង្គ្រោះជនរួមឈាមរាប់លាននាក់ឲ្យរស់ក្នុងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ។ សួរថាតើមានទង្វើណាដែលប្រសើរថ្លៃថ្លាជាងទង្វើនេះទៀតនោះ?ពូជសាសន៍ដែលថ្លៃថ្នូរ គឺជាពូជសាសន៍ដែលចេះកសាងសង្គមដោយកណ្ដាប់ដៃរបស់ខ្លួនផ្ទាល់។
ប្រជាពលរដ្ឋនៃប្រទេសនីមួយៗតែងតែទទួលបានគំនិត ជំនឿ និងមនោគមន៍វិជ្ជានយោបាយតាមរយៈដំណើរការមួយដែលហៅថា «សង្គមនយោបាយ»។ ដំណើរការនេះបានចាប់ផ្តើមដំបូងតាំងពីមានជីវិត និងបន្តរហូតដល់ស្លាប់ទៅវិញ។ ភ្នាក់ងារសំខាន់ៗនានាមានដូចជា ក្រុមគ្រួសារ សាលារៀន ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងបទពិសោធជីវិតជាដើម។
ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរផ្លាស់ប្ដូរគំនិតអសកម្មអំពីរឿងនយោបាយ គឺត្រូវឈានចេញពីការផ្លាស់ប្ដូរផ្នត់គំនិតតាមផ្លូវចូលនានាខាងលើ។ ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរផ្នត់គំនិតយើងត្រូវធ្វើការផ្លាស់ប្តូរការយល់របស់មនុស្សនោះជាមុនសិនទើបឈានទៅផ្លាស់ប្តូរទម្លាប់ធ្វើជាក្រោយ។ ការផ្លាស់ប្តូរផ្នត់គំនិតរបស់មនុស្សមិនមែនជារឿងងាយស្រួលនោះទេ។ ការងារនេះត្រូវការពេលវេលាយូរ និងត្រូវការមនុស្សមានសមត្ថភាពក្នុងការពន្យល់ដោយអំណត់ព្យាយាម។
ពលរដ្ឋខ្មែរយើងមានផ្នត់ទម្លាប់មួយគឺតែងតែស្ពឹកស្រពន់ខ្ជិលច្រអូសក្នុងការបំពេញកាតព្វកិច្ច ប៉ុន្តែទាមទារចង់បានតែសិទ្ធិ។ តើសិទ្ធិឯណានឹងទទួលបាននៅពេលដែលមិនបានបំពេញនូវកាតព្វកិច្ចដើម្បីទទួលបានសិទ្ធិនោះ? ការធ្វើបដិវត្ដន៍ផ្នត់គំនិតដែលពលរដ្ឋស្អប់ខ្ពើមនយោបាយរួមនឹងផ្នត់គំនិតអសកម្មនានាក្នុងរឿងជំនឿសាសនា ជាការធ្វើបដិវត្តន៍ផ្នត់គំនិតដ៏លំបាកតឹងតែងខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែមិនមែនមានន័យថា ពេលយើងឈប់ធ្វើកិច្ចការនេះហើយ យើងនឹងបានស្រួលចិត្តជាងពេលធ្វើនេះទេ។
ក្រុមគ្រួសារ គឺជាភ្នាក់ងារសំខាន់បំផុតនៅក្នុងសង្គមនយោបាយពីព្រោះវាគឺជាទីកន្លែងដំបូងដែលយើងបានស្តាប់ឮការសន្ទនាអំពីរឿងនយោបាយ។ ក្នុងសង្គមខ្មែរយើងដោយការយល់ខុស ឪពុកម្តាយបានពន្យល់កូនៗរបស់ខ្លួនថា អាណាក៏ដូចជាអាណាដែរក្នុងន័យថា អ្នកនយោបាយណាក៏បោកដូចតែគ្នា ពីព្រោះពួកគាត់ចាញ់បោកពួកអ្នកនយោបាយច្រើនជំនាន់ណាស់មកហើយ។
ការបាត់ជំនឿចិត្ដរួមនឹងភាពអាត្មានិយមផ្ទាល់ខ្លួនជាកត្ដាឲ្យពលរដ្ឋជាច្រើនផ្តាច់ខ្លួនចេញពីការដឹងឮរឿងនយោបាយទៅនៅក្រៅសង្គមធ្វើដូចខ្លួនអ្នកស្អាតស្អំមិនប្រឡាក់នឹងរឿងនយោបាយ។ ឪពុកម្ដាយខ្មែរយើងច្រើនប្រាប់កូនៗរបស់គាត់ថា នយោបាយគឺជារឿងបោកប្រាស់ និងតែងតែនាំឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់ជីវិត។ ដូច្នេះពេលកូនទៅរៀនដឹងតែពីប្រឹងរៀនទៅ។ ឪពុកម្ដាយខ្លះប្រាប់កូនថា រៀនចប់រកការងារល្អធ្វើបានប្រាក់ខែខ្ពស់ទៅបានហើយ។ កូនកុំពិភាក្សា និងកុំចូលរួមរាល់សកម្មភាពនយោបាយឲ្យសោះ គ្មានបានការអីទេនាំតែមានរឿងដល់ខ្លួន។
រឿងនយោបាយមានអ្នកនយោបាយជាអ្នកធ្វើហើយ...ការពន្យល់បែបនេះធ្វើឲ្យកូនៗមានអារម្មណ៍ខ្លាចនយោបាយតាំងពីតូចគឺគេតែងតែចងចាំថា ម៉ែពុកបានផ្ដាំផ្ដាច់ថាកុំសូម្បីតែពិភាក្សារឿងនយោបាយ និងកុំចូលរួមសកម្មភាពនយោបាយឲ្យសោះគ្មានបានការអីទេ។ នេះជាការយល់ខុសរបស់ខ្មែរ។ បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សដែលតម្រូវឲ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋជាចាំបាច់។
សាលារៀនជាភ្នាក់ងារដ៏សំខាន់មួយទៀតបន្ទាប់ពីក្រុមគ្រួសារ។ ទាំងគ្រូ ទាំងសិស្សសុទ្ធតែមានសិទ្ធិពិភាក្សារឿងនយោបាយ និងបកស្រាយព្រឹត្តិការណ៍សង្គមផ្សេង។ ដោយទ្បែកនៅប្រទេសយើង គ្រូនិងសិស្សមិននិយមពិភាក្សារឿងនយោបាយនៅក្នុងសាលារៀនដោយចំហឡើយ ឬបើទោះជាសាលាខ្លះមិនហាម ក៏ទាំងគ្រូនិងសិស្សខ្លាចរអាមិនហ៊ាននិយាយដោយខ្លួនឯងតែម្ដង។ សាលារៀនជាកន្លែងបណ្តុះបណ្តាលមនុស្សដើម្បីអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។ ទាំងអ្នកដឹកនាំប្រទេស ទាំងមន្ដ្រីរាជការសុទ្ធតែទទួលការបណ្តុះបណ្តាលពីគ្រូបង្រៀនទាំងអស់។ ចុះបើនៅពេលដែលគ្រូបង្រៀនគ្មានបច្ចេកទេសប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈ ឬក៏គ្មានសមត្ថភាពក្នុងការវិភាគវែកញែកបែបទស្សនវិជ្ជាដោយឈរលើហេតុ និងផល សួរថាតើអនាគតជាតិមាតុភូមិនឹងទៅជាយ៉ាងណា?
សូមចាំថាបើយើងគ្រប់ៗគ្នាជាម្ចាស់ប្រទេសមិនជួយគិតគូរបញ្ហាមាតុភូមិយើងទេ នោះគ្មានជាតិសាសន៍ដទៃណាលូកដៃមកជួយយើងដោយស្មោះស្ម័គ្រឡើយ។ ជំនាញពិភាក្សា ទំនាក់ទំនង និងត្រិះរិះពិចារណាសុទ្ធតែជាជំនាញដែលពលរដ្ឋចាំបាច់ត្រូវមាន។ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ រួមមាន ទូរទស្សន៍ វិទ្យុ កាសែត និងបណ្ដាញសង្គម គឺជាភ្នាក់ងារមួយទៀតដែលមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើការសម្រេចចិត្តរបស់ពលរដ្ឋ។ ពលរដ្ឋអាចស្វែងយល់រឿងរ៉ាវសង្គមនានាតាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។
ខណៈពេលដែលប្រទេសយើងកំពុងតែស្ថិតក្នុងដំណើរការនៃការកសាងប្រជាធិបតេយ្យ ពលរដ្ឋត្រូវការប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយជាចាំបាច់ណាស់។ ខ្មែរយើងបានបំផ្លាញពេលវេលារបស់ខ្លួនច្រើនមើលវីដេអូ និងកម្មវិធីកម្សាន្តនានា ជាហេតុផលចម្បងក្នុងការធ្វើឲ្យពលរដ្ឋមិនសកម្មក្នុងកិច្ចការស្រុកទេស។ ជាទម្លាប់អាក្រក់មួយរបស់ខ្មែរដែលនាំគ្នាមើលរំលងចាត់ទុកជារឿងកម្សាន្ដធម្មតា គឺទាំងពលរដ្ឋក្រីក្រ អ្នកមាន មន្ដ្រីរាជការធំតូច រាប់ដល់ព្រះសង្ឃ (ទាំងអ្នកចូលចិត្ដ អ្នកមិនចូលចិត្ដនយោបាយ) បែរជានាំគ្នាសម្លាប់ពេលវេលារបស់ខ្លួនដោយមើលតែរឿងកំប្លែងតាមទូរទស្សន៍ដែលកំប្លែងទាំងនោះសម្ដែងដោយប្រើភាសាអាសអាភាសមិនគប្បីនានា។
ចម្រៀងថ្មីៗភាគច្រើនបង្ហាញពីភាពអាវាសែក្នុងសង្គម បំពុលខួរក្បាលយុវជនតែនឹងស្នេហាដាច់បង្ហៀរ។ វាក្លាយទៅជារឿងធម្មតាទៅហើយដែលគេច្រៀងរឿងបានខូចខ្លួនប្រាណជាមួយសង្សារក្នុងវ័យសិក្សា។ គេថានេះជាសិល្បៈ។ វាជាសិល្បៈ! តែនេះជាប្រភេទសិល្បៈដែលបង្ហាញពីភាពមិនថ្លៃថ្នូររបស់អ្នកសម្ដែងផង និងរបស់អ្នកអនុញ្ញាតឲ្យចាក់ផ្សាយផង និងរបស់អ្នកទស្សនាផង។ តើខ្មែរពិតជាមើលរឿងកំប្លែងត្រឹមត្រូវលែងចូលឬ? បណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយមាននាទីសំខាន់ណាស់ក្រៅពីផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មាននានា គឺជួយបណ្ដុះការយល់ដឹងដល់ពលរដ្ឋ។
បទពិសោធពីជីវិត គឺជាភ្នាក់ងារមួយទៀតដែលអាចផ្លាស់ប្តូរការគិតរឿងនយោបាយ។ មានមនុស្សខ្លះមានបទពិសោធជីវិតយ៉ាងច្រើន ខណៈដែលអ្នកខ្លះទៀតខ្វះបទពិសោធជីវិត។ ប៉ុន្ដែពេលខ្លះក៏ដោយសារតែបទពិសោធជីវិតចាញ់បោកអ្នកនយោបាយច្រើនជំនាន់មកហើយនេះហើយដែលរារាំងខ្មែរឲ្យឈប់រវល់រឿងនយោបាយ។ គេអាងថា គេមានបទពិសោធពេញខ្លួន គេក៏ចង់សង្កត់ក្បាលក្មេងជំនាន់ក្រោយឲ្យខ្លាចរអារឿងនយោបាយដូចគេដែរ។
នេះជាឥរិយាបថរបស់ឆ្មាដែលធ្លាប់រលាកទឹកក្ដៅ ដែលខ្លាចសូម្បីតែធុងទឹកត្រជាក់។ ឲ្យតែព្រមទទួលស្គាល់នូវភាពល្ងង់ខ្លៅរបស់ខ្លួន គេមុខជាអាចរៀនបានយ៉ាងច្រើនពីអ្នកដទៃដែលនេះជាទង្វើមនុស្សឆ្លាត។ ផ្ទុយទៅវិញ មនុស្សល្ងង់សូម្បីបទពិសោធខ្លួនឯងក៏គេរៀនមិនចេះដែរ។
តើមិនគិតមកសិក្សាមើលថាហេតុអ្វីទើបខ្លួនចាញ់បោកគេទេឬ? តិចខ្មែរចាញ់បោកគេទាល់តែរលត់ផុតពូជសាសន៍ខ្មែរទៅ?តើហេតុអ្វីបានជាខ្មែរយើងអាចរស់នៅក្នុងសង្គមដ៏អយុត្តិធម៌ ស្មោកគ្រោក ពេញព្រៀបដោយរឿងរ៉ាវអសីលធម៌ ពុករលួយ គាបសង្កត់ត្រឡប់ប្រែស ទៅជាខ្មៅនេះកើត? តើយើងត្រូវទ្រាំរស់ក្នុងសង្គមដ៏អាប់អួបែបនេះរហូតដល់ពេលណា? មានតែអ្នកមិនខ្ចីរវល់គិតទេដែលមើលមិនឃើញពីភាពកខ្វក់ស្មោកគ្រោកនៃសង្គមនេះ។
យើងកំពុងតែរស់នៅក្នុងសង្គមមួយដែលអ្នកខ្លាំងគាបស៊ីអ្នកទន់ខ្សោយដូចសង្គមសត្វដែលតូចស៊ីតាមតូច ធំស៊ីតាមធំ សង្គមមួយដែលមានអ្នកអង្គុយលើច្បាប់សង្គមមួយដែលគ្រូពេទ្យខ្លះបានបំផ្លាញសុខភាពមនុស្ស សង្គមមួយដែលសារព័ត៌មានខ្លះបំផ្លាញព័ត៌មានត្រឹមត្រូវ សង្គមមួយដែលសាលាមួយចំនួនបំផ្លាញការយល់ដឹងនិស្សិត សង្គមមួយដែលបំផ្លាញសេដ្ឋកិច្ចជាតិក្រោមរូបភាពនៃការកសាងសង្គមមួយដែលសាសនាបំផ្លាញសីលធម៌ទទួលខុសត្រូវ សង្គមដែលលែងដឹងអីខុសអីត្រូវ។
គ្រប់សរសៃសសូងទាំងអស់របស់ជាតិត្រូវបានមេរោគអាត្មានិយមគិតប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនស៊ីស្ទើរខ្ទេចគ្មានសល់។ តើនរណាអាចនឹងមកជួយខ្មែរបានក្រៅពីពលរដ្ឋខ្មែរដែលជាជនរងគ្រោះរៀនចេះជួយខ្លួនឯង? ចុះបើពលរដ្ឋជាទូទៅទ្រាំរស់បាននៅក្នុងសង្គមដ៏ស្មោកគ្រោកនេះទៅហើយ តើនរណាអាចជួយស្តារសង្គមជាតិរបស់ពួកយើងឡើងវិញ? វាពិតជាជួបប្រទះនឹងការលំបាកខ្លាំងណាស់នៅពេលដែលយើងតស៊ូរកយុត្តិធម៌ឲ្យមនុស្សដែលកំពុងតែរងអំពើអយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែពួកគេមិនមែនជាមនុស្សដែលស្អប់ខ្ពើមអំពើអយុត្តិធម៌។
មនុស្សទាំងអស់គ្មានតម្លៃទេបើសិនណាជាគេមិនបានធ្វើការងារដែលមានតម្លៃ។ ការផ្តោតការយកចិត្តទុកដាក់ជាសំខាន់ទៅលើការកែប្រែផ្នត់គំនិតពលរដ្ឋឲ្យរៀនចេះត្រិះរិះពិចារណាប្រកបដោយសីលធម៌នៃការទទួលខុសត្រូវគឺជារឿងសំខាន់បំផុតដែលខ្មែរត្រូវធ្វើមុនគេដើម្បីការផ្លាស់ប្តូរសង្គម។ សង្គមថ្លៃថ្នូរគឺពលរដ្ឋនៃសង្គមនោះចូលរួមគិតអំពីបញ្ហានយោបាយចូលរួមធ្វើសកម្មភាពទៅតាមអ្វីដែលបានរួមសម្រេចទាំងអស់គ្នាពិសេសគឺពលរដ្ឋចេះចូលរួមទទួលខុសត្រូវសកម្មភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការឈានទៅចូលរួមកសាងសង្គមមួយដែលពលរដ្ឋគ្រប់រូបរស់នៅដោយស្មើភាពគ្នាក្នុងភាពជាម្ចាស់។ បែបនេះទើបជាពូជថ្លៃថ្នូរ។
តោះកូនខ្មែរទាំងឡាយ!ល្មមដល់ពេលវេលាសមគួរឲ្យពួកយើងចូលរួមជួយគិតគូររឿងនយោបាយហើយ៕
ប៉ាង វ៉ាន់ថោន
No comments:
Post a Comment