ទាញសៀវភៅប្រវត្តិសាស្ដ្រមកអានកាលណាចម្ងល់ និងការឈឺចាប់កើតមានឡើងកាលនោះ។ យើងឃើញមានតែការដណ្ដើមអំណាចគ្នាហែកហួរគ្នារហូតធ្វើឲ្យមហាចក្រភពខ្មែរដ៏ធំសម្បើមរួញទំហំមកនៅសល់តែមួយក្រវេច។
ពិតជាគួរឲ្យស្រណោះខ្លាំងណាស់ពេលស្ដាប់ចម្រៀងរបស់ដូនតាដែលបានស្រែកច្រៀងផ្ដាំមកកូនចៅជំនាន់ក្រោយថា...ខាងលិចក៏បាត់ខាងកើតក៏បង់ កណ្ដាលលិចលង់ស្ទើរលស់ព្រលឹង... ឱ! ខ្មែរអើយខ្មែរ!តើមេរៀនប្រវត្តិសាស្ដ្រជូរចត់ទាំងនោះបានបង្រៀនអ្វីខ្លះដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ? តើមនុស្សជំនាន់នេះមានបានគិតទេថាមិនប៉ុន្មានឆ្នាំទៀតទេគឺពួកយើងសម័យនេះនឹងក្លាយជាដូនតារបស់ជំនាន់ក្រោយ? តើពួកយើងជំនាន់នេះបានត្រៀមខ្លួនហើយ ឬនៅក្នុងការប្រឈមមុខនឹងប្រវត្តិសាស្ដ្រ?អ្នកនយោបាយល្បីៗគ្មានបន្សល់ទុកនូវទស្សនៈអ្វីជាគតិដែលប្រើប្រាស់កើតឲ្យកូនខ្មែរយកមកប្រើប្រាស់បានសោះ។
មានខ្លះដែរដែលផ្ដាំថាបើខ្មែរបែកបាក់ខ្មែរស្លាប់។ ខ្មែរសាមគ្គីខ្មែររស់។ ប៉ុន្ដែតើសាមគ្គីដូចម្ដេចទៅ? នរណាជាអ្នកមកធ្វើឲ្យខ្មែរមានសាមគ្គី? តើរាល់តែជម្លោះសុទ្ធតែនាំដល់ការបែកបាក់ឬ? តើរាល់ការត្រូវរ៉ូវសុទ្ធតែនាំមកនូវការរីកចម្រើនឬ? កូនខ្មែរអាចមានការយល់ច្រឡំរវាងការចេះសាមគ្គី និងការស៊ុមគ្រលុំ។ ពេលអ្នកនយោបាយចែកផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេមិនដាច់គេក៏ឈ្លោះគ្នាដោយនិយាយថាឈ្លោះដើម្បីរកការរីកចម្រើន។ លុះដល់ពេលគេតថ្លៃគ្នាត្រូវគេថាខ្មែរដល់ពេលរួបរួមសាមគ្គីគ្នាហើយ បើនៅតែឈ្លោះគ្នាទៀតខ្មែរបែកបាក់។
អ្វីៗហាក់ដូចស្រេចតែអ្នកនយោបាយធំៗនិយាយ។ កូនខ្មែរពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់រស់នៅប្រៀបបាននឹងក្មេងអនាថាណាមួយត្រូវប្រវេប្រវាហែកហួរអាហារកាយដណ្ដើមគ្នារស់ ដែលជាទូទៅគឺផ្ដឹកៗស្លេកស្លាំងខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ។ បែរទៅអាហារខួរក្បាលវិញគ្មានច្រកអ្វីចូលជាអាហារមានជីវជាតិសោះ ផ្ទុយទៅវិញយើងឃើញខ្មែរបញ្ចូលតែជាតិគីមីចូលខ្លួន។ បើមិនមើលរឿងថៃ រឿងកូរ៉េដែលឃើញផ្ដោតច្រើនអំពីរឿងច្រណែនឈ្នានីសដណ្ដើមទ្រព្យសម្បត្ដិ ដណ្ដើមប្រុសគ្នា ខ្មែរនាំគ្នាមើលកំប្លែងមើលស្ទីលរាំ មើលម៉ូដសក់របស់តារាកូរ៉េ និងមើលកំប្លែងដែលស្រែកឡូឡាដោយពាក្យអាសអាភាស។ បែរទៅពាណិជ្ជកម្មវិញឃើញតែផឹកស្រា ជក់បារីបានរង្វាន់។ ពង្វក់ឡើងវាល់ខ្មែរបែបនេះ បើខ្មែរមិនស្លាប់ទាំងរស់ទើបចម្លែក។ តាមផឹកទម្រាំបានរង្វាន់មួយៗពេលទទួលរង្វាន់រួចធ្វើបុណ្យខ្មោចល្មមព្រោះវារលួយខ្ទេចគ្រឿងក្នុងអស់ទៅហើយ។
បែរមកខាងអ្នកសាសនាវិញទេសនាប្រលោមរំអួយ។ ស្ដាប់លោកទេសយូរៗមើលទៅយាយៗទន់ជ្រាយលែងចេះពឹងក្បាលខ្លួនឯងចេះតែបន់ស្រន់អាត្មានិយមដឹងតែមួយមុខ គឺអញខំធ្វើបុណ្យឡើងឋានសួគ៌។ ឱ! ខ្មែរអើយខ្មែរ! រស់នៅដោយគ្មានយល់ខ្លឹមសារជីវិតអ្វីទាល់តែសោះ។ បើមានកូនខ្មែរមានកំណើតមួយៗ លូតតែបន្ដិចគេក្ដិចចោលបាត់។
បើតែយ៉ាងៗនេះតើឲ្យជាតិដ៏កម្សត់មួយនេះអាចបន្ដរស់បានរហូតដល់ពេលណា? តើអ្នកមានខ្មាសមាត់នឹងស្រែកថាមោទនភាពជាតិខ្មែរដែរទេ?
តើអ្នកមោទនភាពនឹងរូបប្រាសាទអង្គរវត្តនៅនឹងដបស្រាបៀរមែនទេ?
តើអ្នកមានមោទនភាពនឹងយកស្រាធ្វើជាបេះដូងខ្មែរមែនទេ? វាឈឺផ្សាក្នុងបេះដូងខ្លាំងណាស់ពេលដែលឃើញខ្មែរដឹកដៃគ្នាទៅសម្លាប់ខ្លួនដោយខ្មែរខ្លួនឯងបែបនេះ។
ជនជាតិខ្មែរចម្លែក!ចម្លែកត្រង់បើមានអ្នកងើបឡើងមួយៗមុខជាត្រូវបានគេហៅថា អាពួកហ្វីឡូ!អាត្រឹមត្រូវ!មិនចូលស្ទឹងតាមបត់!ផ្ទុយមកវិញមនុស្សអាត្មានិយមត្រូវបានលើកជាវីរជន។ បុព្វបុរសខ្មែរបើមិនក្លាយជាអ្នកតាមុខតែក្លាយជាយាយទេពមិនឃើញមានជាទស្សវិទូជាអ្នកប្រាជ្ញបណ្ឋិតសោះ។ គ្មានជនដែលគេរាប់ថាជាឥស្សរជននយោបាយណាម្នាក់ចេញមកសារភាពកំហុសទុកជាបទពិសោធឲ្យកូនខ្មែរឡើយលើសពីនេះមានតែបន្លប់បន្លំប្រវត្តិសាស្ត្រទៅវិញព្រោះតែដើម្បីកិត្តិយសមុខមាត់របស់គេ។
នេះជាអត្តចរិតអាក្រក់មួយដែលមិនដែលចេះទទួលខុសត្រូវរបស់ជនជាតិខ្មែរយើងដែលអួតអឿជឿជោរ មិនទទួលស្គាល់កំហុសមិនទទួលស្គាល់ការពិត។ ពួកយើងជំនាន់នេះគួរតែរួសរាន់ចូលរួមគ្នាកែប្រែទម្លាប់អាក្រក់នេះឲ្យបាន បើមិនដូច្នេះទេក្រោយពេលពួកយើងជំនាន់នេះស្លាប់អស់មនុស្សជំនាន់ក្រោយមុខតែទទួលមរតកនៃអត្ដចរិតអាក្រក់ៗទាំងនេះបន្ដពីយើងទៀតមិនខាន។
មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបាននិយាយការពារការចូលសភារបស់គេថា នយោបាយគឺត្រូវតែបត់បែនអ៊ីចឹង! នយោបាយជាសិល្បៈឈានទៅសម្រេចគោលដៅអ៊ីចឹង!។តើនយោបាយជាសិល្បៈឈានទៅសម្រេចគោលដៅដូចម្ដេច?ពាក្យគន្លឹះគឺគោលដៅ និងសិល្បៈ។ ក្នុងន័យត្រឹមត្រូវគោលដៅនោះត្រូវតែជាគោលដៅរួមរបស់មនុស្សភាគច្រើនក្នុងសង្គមមិនមែនជាគោលដៅដើម្បីតែមនុស្សមួយក្រុមតូចណាមួយឡើយ។
ផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរួមគ្នាវាគ្រាន់តែជាផលរួមនៃប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនវាមិនមែនជាផលប្រយោជន៍រួមរបស់ជាតិឡើយហើយជាទូទៅបើមិនឈរលើផលប្រយោជន៍រួមទេមុខតែបំពានលើផលប្រយោជន៍មនុស្សរួមសង្គមមិនខាន។ ឯការងារឧត្ដមគតិជាការងារដែលមិនត្រឹមតែមិនដើម្បីប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនតែប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែលើសពីនេះការងារបែបនោះនឹងផ្ដល់ជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សទូទៅថែមទៀត។
មនុស្សដែលមានឧត្ដមគតិគេរកការងារឧត្ដមគតិរបស់គេទាល់តែឃើញដែលការងារនោះជាបុព្វហេតុនៃជីវិតរបស់គេ។ ដកតែបុព្វហេតុនោះចេញ ជនមានឧត្ដមគតិយល់ថាខ្លួនគេគ្រាន់តែជាសម្បកធុងលាមកដែលអសារឥតការមិនដឹងរស់ដើម្បីអ្វី។ម្យ៉ាងទៀតគោលដៅនោះត្រូវតែប្រកបដោយក្រមសីលធម៌គោរពភាពជាមនុស្សស្របតាមគោលការណ៍សិទ្ធិមនុស្សជាសកលរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ទីពីរគឺជាសិល្បៈ។
សិល្បៈដែលប្រើនោះត្រូវតែកើតពីចិត្ដដែលសុចរិតប្រកបដោយភាពស្មោះត្រង់ និងគ្មានពិសពុលហើយប្រកបដោយបញ្ញា។ ការនិយាយថានៅធ្វើបាតុកម្មក្រៅសភាហើយបន្ទាប់មកចូលសភាដោយនិយាយថា នេះជាសិល្បៈក្នុងការធ្វើនយោបាយគឺជាលេសដ៏កខ្វក់ដើម្បីតែបិទបាំងទង្វើទុច្ចរិតរបស់អ្នកនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ។
ដំបូងគេហៅប្រជាពលរដ្ឋមកធ្វើបាតុកម្មមើលទៅធ្វើដូចថាគេនេះជាមនុស្សស្រឡាញ់ភាពស្អាតស្អំណាស់អ៊ីចឹងគឺគេបាតុកម្មទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញដើម្បីរកភាពត្រឹមត្រូវជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ ប៉ុន្ដែការពិតនេះជាល្បិចបង្កើនថ្លៃខ្លួនរបស់គេសោះ។ គេបានយកក្បាលពលរដ្ឋមកទ្រាប់ជាឈ្នាន់ឈានទៅដាក់ថ្លៃខ្លួនចរចារកផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន។ អាសូរតែពលរដ្ឋល្ងង់ឲ្យអ្នកនយោបាយទុច្ចរិតបោកប្រាស់ទឹកចិត្ដបាន។ខំជឿជាក់ស្រឡាញ់គេស្មោះតែគេបោកប្រាស់សោះ។ អ្នកនយោបាយទុច្ចរិតខ្មែរគ្មានសមត្ថភាពណាទៅបោកប្រាស់នរណាផ្សេងបានក្រៅតែពីបោកអ្នកគាំទ្រអ្នកស្រឡាញ់ខ្លួនឡើយ។
អាក្រក់អីក៏អាក្រក់ខ្លាំងយ៉ាងនេះម្ចាស់ថ្លៃ!គេអាចបោកប្រាស់បំភាន់មនុស្សដែលស្រឡាញ់និងផ្ដល់សេចក្ដីទុកចិត្ដលើគេបាន?សកម្មភាពរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកន្លងមកនេះបានធ្វើឲ្យពុលទីលាននយោបាយខ្មែរដែលកំពុងតែវាល់ស្រាប់នេះឲ្យកាន់តែវាល់លើសដើម។ ទង្វើនេះប្រៀបដូចជាការដាស់អាគមអ្នកណាក៏ដូចអ្នកណាឲ្យរស់ឡើងវិញកាន់តែខ្លាំងជាងមុន។
គោលដៅរបស់ពួកគេមិនត្រឹមតែមិនច្បាស់លាស់ថែមទាំងមិនដើម្បីប្រយោជន៍រួមរបស់ខ្មែរឡើយ។ គេថាគេទាមទារបោះឆ្នោតឡើងវិញឲ្យបានបើមិនបានគឺមិនចូលសភាចរចាជាមួយចោរដាច់ខាត។ តែលុះពេលគេចូលសភាគេប្រឹងទាញយកចំណុចនានាថានោះជាលទ្ធផលនៃការចូលសភារបស់គេ។
មិនត្រឹមតែបោក និងកុហកពលរដ្ឋតែគេថែមទាំងបំភាន់ពីលទ្ធផលដែលគេប្រឹងរាប់ថាជាផ្លែផ្កាពីការជួបចរចារបស់គេថែមទៀត។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិលែងអាចបិទបាំងទង្វើរបស់គេបានទៀតទើបគេឈប់ដោះសារឿងនោះតែគេត្រឡប់មកនិយាយថាកាលពីគេចូលសភានោះគេមិនបានចូលចិត្ដឯងទេ តែគេចូលតាមចិត្ដពលរដ្ឋដោយគេបាននិយាយថា គេបានធ្វើសន្និបាតដែលមានតំណាងខេត្ដមកចូលរួមគាំទ្រក្នុងការចូលសភាស្រាប់តែមានសកម្មជនសង្គ្រោះជាតិម្នាក់សួរថាតើអស់លោកធ្វើសន្និបាតនោះពីថ្ងៃណា? នៅទីណា? តំណាងពលរដ្ឋណាមកចូលរួមគាំទ្រអស់លោកឲ្យចូលសភានោះ? ចំពោះមុខសំណួរនេះមេបក្សប្រឆាំងបានឆ្លើយពង្វាងទៅឯណាឯណីធ្វើដូចមិនដឹងខ្លួនថាមានរឿងអីកើតឡើងសោះ។
ថ្មីៗនេះរិះគន់អីក៏លែងបានដែរ គេថាថែរក្សាវប្បធម៌សន្ទនា! បើអាចសន្ទនាគ្នាជជែកគ្នាដោយសុចរិតបាននោះពិតជារឿងល្អណាស់។ តែបើវាជាការស៊ុមគ្រលុំវិញ តើនរណានឹងមកទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខប្រវត្ដិសាស្ដ្រ? គេថាគេត្រូវទន់ភ្លន់បត់បែន។ ទន់ភ្លន់ជាឥរិយាបថមួយតែស៊ីនុយគេហើយឱនក្បាលជារឿងមួយទៀតផ្សេង។ អ្នកនយោបាយទុច្ចរិតទាំងនោះបានធ្វើឲ្យប្រឡាក់ខូចពាក្យសិល្បៈអស់។ សិល្បៈក្នុងន័យត្រឹមត្រូវជាសោភ័ណជាព្រលឹងជាស្នូលខ្លឹម មិនមែនជាភាពក្លែងក្លាយឡើយ។ សិល្បៈមានតម្លៃផ្ទាល់របស់វា។ ប៉ុន្ដែដោយសារតែកម្រិតនៃសីលធម៌ក្នុងការរស់នៅរបស់ខ្មែរបានធ្លាក់ចុះហួសនឹងថ្លែងទើបទីណាក៏ឃើញមានតែភាពមាយាបំភាន់កាឡៃបិទបាំងការពិតហើយត្រូវបានគេហៅថាជាសិល្បៈ។
អ្នកនយោបាយទុច្ចរិតចាប់បានចំណុចខ្សោយរបស់ពលរដ្ឋត្រង់នេះទើបគេនិយាយថាទង្វើលោតទៅលិចទៅកើតរបស់គេជាការបត់បែនជាសិល្បៈ។ ក្នុងន័យត្រឹមត្រូវពេលដែលដាក់គោលដៅរួមរួចហើយ ភាពបត់បែនដែលរាប់ថាជាសិល្បៈក្នុងការឈានទៅសម្រេចគោលដៅនោះគឺភាពបត់បែននាំអ្នកគាំទ្ររបស់ខ្លួនគេចចេញពីគ្រោះថ្នាក់។ គេផ្លាស់ប្ដូរយុទ្ធសាស្ដ្រគឺក្នុងន័យមិននាំបញ្ហាដល់សមាជិករបស់គេ។ គេវាងទៅលិច ឬទៅកើតយ៉ាងណាក៏ដោយតែគោលរបស់គេដែលបានសម្រេចរួមគ្នាមិនផ្លាស់ប្ដូរសោះឡើយ។
ឥរិយាបថប្រភេទនោះបើប្រៀបនឹងវត្ថុគឺវាទន់ផង ស្វិតផងហើយរឹងមាំថែមទៀត។ បើទាញវាចុះវានឹងកោងទាញកាន់តែខ្លាំងកោងកាន់តែខ្លាំងតែពេលវាវាត់ត្រឡប់មកវិញវានឹងវាត់រលាស់កាន់តែខ្លាំងលើសដើម។ នោះទើបជាសិល្បៈឈានទៅសម្រេចគោលដៅរួម។ ចុះបើគោលដៅក៏ទុច្ចរិតដើម្បីតែផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ក្រុមបក្ខពួកខ្លួនខាងលើៗប៉ុន្មាននាក់មធ្យោបាយដែលគេប្រើក៏កខ្វក់ តើគេសមនឹងនិយាយថាគេកំពុងប្រើសិល្បៈឈានទៅសម្រេចគោលដៅដែរឬទេ?គេបានធ្វើឲ្យប្រឡាក់ពាក្យខ្មែរមួយនេះហើយ។
អ្នកនយោបាយត្រឹមត្រូវសុទ្ធតែឈរលើគោលការណ៍ ខ្ញុំអាចលះបង់ញាតិមិត្ដដែលទុច្ចរិតបានតែខ្ញុំមិនអាចទម្លាក់ចោលនូវភាពសុចរិតត្រឹមត្រូវបានឡើយ។ បើទោះបីជាមនុស្សរាប់លាននាក់មិនគាំទ្រប៉ុន្ដែគេនៅតែរឹងមាំ មិនរញ្ជួយតាមសម្ពាធខាងក្រៅគឺបុគ្គលនោះមានការប្ដេជ្ញាចិត្ដខ្ពស់ក្នុងការធ្វើកិច្ចការឆ្លើយតបនឹងទស្សនវិស័យរបស់គេ។ បែបនេះទើបសមជាអ្នកនយោបាយ។ ជាពិសេសក្នុងកាលៈទេសៈខ្មែរបែបនេះ។
បេះដូងស្មោះត្រង់សុចរិតលះបង់ដើម្បីជាតិជាគុណសម្បត្ដិទីមួយរបស់អ្នកនយោបាយគឺអ្នកនយោបាយត្រឹមត្រូវធ្វើនយោបាយដោយបេះដូងសង្គ្រោះគ្មានគិតស្វែងរកប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនឡើយ មិនតែប៉ុណ្ណោះគឺមានតែប្រឆាំងនឹងគំនិតថានយោបាយជាមុខរបររកស៊ីថែមទៀត។គុណសម្បត្តិបន្ទាប់គឺគុណសម្បត្ដិផ្នែកខួរក្បាល។ ក្រៅពីចំណេះជំនាញបច្ចេកទេសដែលតម្រូវឲ្យមានអ្នកនយោបាយត្រូវជាជនដែលមានទស្សនវិស័យឆ្លុះជ្រៅមុតស្រួចក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដល់ឫសគល់ ដោយឈរជាប់ជានិច្ចលើស្ថានភាពជាក់ស្ដែង។
សមត្ថភាពវែកញែករបស់ខួរក្បាលត្រូវអាស្រ័យលើបេះដូងដែរថ្លាស្អាត។ ប្រសិនបើបេះដូងគេកខ្វក់ នោះអ្វីដែលក្បាលផលិតបានគឺគ្រាន់តែជាល្បិចពិសពុលតែប៉ុណ្ណោះ។ វាអាចផ្ដល់ជាប្រយោជន៍ខ្លះដែរមើលពីខាងក្រៅ ប៉ុន្ដែទង្វើនោះមិនបានផ្ដល់ភាពកក់ក្ដៅដល់អ្នកទទួលឡើយ ព្រោះគេធ្វើអ្វីក៏នៅតែក្នុងន័យមានតួអង្គអញរបស់គេនៅក្នុងនោះដដែល។ គុណសម្បត្ដិទីបីគឺកណ្ដាប់ដៃ។ នោះគឺការប្ដេជ្ញាចិត្ដខ្ពស់ក្នុងការឈានទៅសម្រេចកិច្ចការស្របតាមទស្សនវិស័យដែលខ្លួនបានលើកឡើង។
យើងនឹងមិនអាចជ្រើសបានអ្នកនយោបាយដែលមានគុណសម្បត្ដិដូចខាងលើបានឡើយបើកាលណាយើងទាំងអស់គ្នាដែលជាប្រជាពលរដ្ឋគ្មានគុណសម្បត្ដិក្នុងការរើស។ គុណសម្បត្ដិរបស់មនុស្សដែលយើងទៅរើសជារឿងសំខាន់ខ្លាំងណាស់ប៉ុន្ដែគុណសម្បត្ដិផ្ទាល់របស់យើងដែលជាអ្នកទៅរើសគេវារិតតែសំខាន់ខ្លាំងណាស់ទៅទៀត។ មនុស្សបែបណានឹងទៅគាំទ្រមនុស្សបែបនោះហើយគេមុខជាទៅរើសមនុស្សប្រភេទនោះមកធ្វើជាប្រមុខគេមិនខាន។
អាស្រ័យហេតុនេះហើយជាជាងបន្ទោសតែអ្នកនយោបាយពលរដ្ឋគ្រប់ៗរូបគួរតែចូលរួមជួយពង្រឹងសមត្ថភាពក្នុងការគិតពិចារណារបស់ពលរដ្ឋផងគ្នា។ កាលណាពលរដ្ឋលែងងាយស្រួលឲ្យគេបោកបាននោះបន្ដិចម្ដងៗនឹងរុញឲ្យអ្នកនយោបាយប្ដូរអត្ដចរិតមិនខាន៕
ប៉ាង វ៉ាន់ថោន, vanthownpang@yahoo.com
No comments:
Post a Comment